Văn hóa Người tinh khôn

Bài chi tiết: Văn hóaPhổ quát văn hóa
Thống kê về xã hội loài người
Những ngôn ngữ phổ biến nhất[254][255]Tiếng Anh, Quan thoại, tiếng Hindi, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ả Rập chuẩn, tiếng Bengal, tiếng Pháp, tiếng Nga, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Urdu
Những tôn giáo phổ biến nhất[255][256]Kitô giáo, Hồi giáo, Ấn Độ giáo, Phật giáo, các loại tôn giáo dân gian, Sikh giáo, Do Thái giáo, Không tôn giáo

Bộ kỹ năng trí tuệ chưa từng có tiền lệ trong tự nhiên của loài người là nhân tố then chốt dẫn đến sự diễn tiến công nghệ và sự chiếm lĩnh sinh quyển đồng phát như ta thấy hiện nay.[257] Không kể những loài hominid đã tuyệt chủng, con người là động vật duy nhất có thể truyền dạy các thông tin tổng quát,[258] triển khai bẩm sinh phương pháp nhúng đệ quy để tạo câu cú và giao tiếp những khái niệm phức tạp,[259] hiểu "vật lý thường thức" để thiết kế được các công cụ hữu dụng,[260][261] và nấu thức ăn trong hoang dã.[262] Giảng dạy và học hỏi là phương thức bảo tồn bản sắc văn hóa và dân tộc của các xã hội loài người.[263] Những đặc điểm và hành vi có thể coi là độc nhất của con người bao gồm khởi lửa,[264] kiến tạo âm vị[265] và sản xuất thanh âm.[266]

Ngôn ngữ

Bài chi tiết: Ngôn ngữ

Nghệ thuật

Bài chi tiết: Nghệ thuật
Bản ký đại hồng thủy trong Sử thi Gilgamesh tiếng Akkad cổ

Nghệ thuật của con người có các hình thức bao gồm thị giác, văn họcbiểu diễn. Nghệ thuật thị giác bao gồm tranh vẽ, điêu khắc, phim ảnh, thiết kế tương táckiến ​​trúc.[267] Nghệ thuật văn học bao gồm văn xuôi, thơkịch; nghệ thuật biểu diễn nói chung bao gồm sân khấu, âm nhạckhiêu vũ.[268][269] Con người thường kết hợp nhiều hình thức lại với nhau (ví dụ, video âm nhạc).[270] Một số hình thức được xem như mang phẩm chất nghệ thuật chẳng hạn ẩm thực, trò chơi điện tửnghề dược.[271][272][273] Ngoài việc cung cấp giải trí và lan truyền kiến ​​thức, nghệ thuật còn được sử dụng cho các mục đích chính trị.[274]

Nghệ thuật là một đặc tính độc nhất ở con người và có bằng chứng chỉ đến mối liên hệ giữa sự sáng tạo và ngôn ngữ.[275] Bằng chứng sớm nhất của nghệ thuật là những bản khắc vỏ sò được Homo erectus tạo ra 300.000 năm trước khi con người hiện đại tiến hóa.[276] Bằng chứng sớm nhất về nghệ thuật của H. sapiens là đồ trang sức và hình vẽ được tìm thấy trong các hang động ở Nam Phi có niên đại cách đây ít nhất 75.000 năm.[277][278] Có nhiều giả thuyết khác nhau về việc tại sao con người phát triển nghệ thuật, có lẽ nó cho phép họ giải quyết vấn đề tốt hơn, cung cấp cho họ phương tiện để kiểm soát hoặc ảnh hưởng đến người xung quanh, khuyến khích sự hợp tác và đóng góp trong xã hội của họ hoặc tăng cơ hội thu hút bạn đời tiềm năng của họ.[279] Trí tưởng tượng của con người được rèn rũa thông qua nghệ thuật, kết hợp với logic có lẽ đã mang lại cho loài người sơ khai một lợi thế tiến hóa nhất định.[275]

Bằng chứng về âm nhạc của người có niên đại sớm hơn tranh hang động, và cho đến nay thì âm nhạc là đặc điểm xuất hiện ở mọi nền văn hóa loài người.[280] Tồn tại rất nhiều thể loại âm nhạc và còn biến thiên theo từng dân tộc; khả năng âm nhạc của con người thường sẽ ngụ ý sự tồn tại của những khả năng cấp cao khác ở người, chẳng hạn như hành vi xã hội phức tạp.[280] Một nghiên cứu năm 2014 đã phát hiện rằng: khi nghe nhạc, não người sẽ đồng bộ với nhịp điệu của bản nhạc đó hay chính là lúc một cá nhân dậm chân theo nhịp điệp, gọi theo thuật ngữ là sự cuốn theo (entrainment).[281] Khiêu vũ cũng là một hình thức biểu đạt của con người xuất hiện ở tất cả các nền văn hóa[282] và có lẽ đã phát sinh như một cách giúp con người sơ khai giao tiếp.[283] Nghe nhạc và quan sát điệu nhảy sẽ kích thích vỏ não trán-ổ mắt và các vùng tiếp nhận khoái cảm của não.[284]

Không giống như nói, đọc và viết không được thụ đắc tự nhiên mà phải được truyền dạy.[285] Tuy nhiên, tự sự đã có mặt trước cả từ viết và ngôn ngữ nói miệng, bằng chứng là những bức tranh tường 30.000 năm tuổi bên trong các hang động thuật lại một loạt các cảnh tượng.[286] Một trong những tác phẩm văn học cổ nhất còn sót lại là Sử thi Gilgamesh, được khắc lần đầu tiên trên các bia ký Babylon cổ cách đây khoảng 4.000 năm.[287] Mục đích của văn không đơn thuần là truyền lại kiến ​​thức, việc sử dụng và chia sẻ những hư cấu tưởng tượng thông qua các câu truyện có lẽ đã giúp con người phát triển khả năng giao tiếp và thu hút bạn tình.[288] Kể chuyện cũng là một cách cung cấp cho thính giả những bài học đạo đức và khuyến khích sự tương thân tương ái.[286]

Công cụ và công nghệ

Bài chi tiết: Công cụCông nghệ

Tôn giáo và tâm linh

Bài chi tiết: Tôn giáoTâm linh

Khoa học và triết học

Bài chi tiết: Khoa họcTriết học